MÖ 315 yılında Makedonya kralı Kassandros tarafından bugünkü Thermi’de kurulan Selanik’in adı Makedonya tahtında hak iddia edebilmek için Kassandros’un evlendiği Büyük İskender’in kız kardeşi Thessalonike‘den gelir.
620’de büyük yıkım getiren bir deprem şehrin en eski yapılarını ve sütunlu sokaklarını yerle bir eder; antik yerleşim yeri bütünüyle ortadan kalkar. Ardından Selanik dar, eğri büğrü sokakları, binalar arasında bahçeleri ve yeşilliğiyle Ortaçağ Bizans modeline uygun biçimde yeniden inşa edilir.
İşte bugün en çok tercih edilen tatil rotalarından Selanik’ te 10 gidilmesi gereken nokta!
Selanik surları erken Hıristiyan ve Bizans askeri mimarisinin en iyi korunmuş anıtlarından birini oluşturur.
19. yüzyılın son çeyreğinde Cassander (M.Ö. 316) tarafından kentin temeli oluşturmak için yapılmış ve 20. yüzyılın başında uzun bir bakım süreci geçirmiştir.
Selanik’in dört ana giriş kapısı vardır: iki kapı batı bölümüne açılır, ‘Hirisi Kapı ve Litaia Kapısı’ ve diğer iki kapı doğu bölümüne açılır, ‘Kassandreotiki Kapısı ya da diğer adıyla Kalamaria Kapısı, Yeni Hirisi Kapısı’. Bu kapıların dışında birçok küçük kapı da mevcuttur. Bu küçük kapılar geçmişte genellikle askeri hizmetli amaçlar için kullanılmaktadır.
1430 Osmanlı fethi sonrası surlarda, çevre duvarlarında ve büyük kulelerde, örneğin Beyaz Kule ve Yedi Kulede yeni düzenlemeler yapılır. Osmanlı döneminde karargâh olarak hizmet etmek için yeniden inşa edilen ve mevcut yedi kulesinden dolayı Yedikule / Eptapyrgion olarak tanınır.
Selanik’te şehrin koruyucusu Selanikli Aziz Dimitri’ye adanmış Bizans devrinden kalma bir kilisedir.
Aziz Dimitri’nin şehit edildiği Roma hamamı kalıntıları üzerine inşa edilmiş olan kilisenin altında Azizin naaşının bulunduğuna ve naaşın bulunduğu yerdeki çeşmenin suyunun şifalı olduğuna inanılır.
Aziz Dimitrios kilisesi çok büyük ve yüksektir (43.58m boy, 33m en). Beş kubbeli ahşap tavanlı bazilikadır. Doğu kısmında ayrı bir kubbe oluşturulmuştur. Bu son kubbenin altında günümüzde müze olarak kullanılan, bodrum katındaki ibadet alanı bulunur. Bu kilise simetrisi, çok çeşitliliği, gösterişi ve kudretiyle ünlüdür.
Yapı, 1988’den beri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir.
3. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN DOĞDUĞU EV
Mustafa Kemal Atatürk’ün, 1881 yılında Selanik’te doğduğu Ev, Başkonsolosluğumuzun bahçesi içinde yer almaktadır.
Selanik Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıldönümü vesilesiyle 1933’te evi satın alıp Mustafa Kemal Paşa’ya hediye etmeye karar vermiş; satın alma işlemleri tamamlanıp hediye edilmesi 1937’de gerçekleşebilen ev 1953’te müze olarak açılmıştır.
Evin bahçesindeki Atatürk’ün babası Ali Rıza Efendi tarafından dikildiği rivayet olunan tarihi nar ağacı, tarihi ve kültürel değeri nedeniyle müzenin en çok ilgi çeken noktalarındandır.
Selanik‘teki Atatürk Evi‘nin son onarımı, düzenleme ve sergilemesi 1981 yılında yapılmıştır.
Ev, 2011’de Yunanistan Kültür Bakanlığı tarafından “modern anıt” olarak tescil edilmiştir.
M.S. 3. yüzyılın sonu 4.yüzyılın başı, Roma İmparatorluğu’nun dört büyük liderinden biri Balkan Yarımadasının Yöneticisi, 299 yılında Selanik’i bu bölgenin başkenti yapan, Sezar Galerious’u onurlandırmak için yapılmıştır.
Kamara’nın ilk hali çatı olan dikdörtgen bir binadır. Günümüzde bu yapının aşıkların buluşma noktası olarak kabul edilen bir bölümü ayaktadır. Duvarlarında; çoğu 297’de Galerious’un Perslere karşı kazandığı zaferleri anlatan geç antik çağ örneklerinden mermer oyma yazıtlar vardır.
İsmini dairesel şeklinden almaktadır.
Tapınağın içinde, silindir duvarın temelinde kemerlerle örtülü dört büyük kubbe ve küçük tapınakları andıran sekiz küçük kubbe vardır.
Bu binanın kullanımı ile ilgili iki görüş vardır. İlki, Rotonda Galerious’un mezarlığı olması için inşaa edilmiş fakat Sezar Selanik‘ten uzakta ölmüş ve toprağa verilmiştir. Daha yaygın olan ikinci görüş ise, bina dini inanca hizmet etmesi için yapılır ve Kaviros’lara veya Zeus’a adanır.
Bina parlak sanat eserleri ve yüksek kalitede mozaiklerle süslenmiştir. Bu mozaikler Doğu’nun en eski duvar mozaikleri ve Selanik’in en önemli sanat eserlerindendir.
6. BEY HAMAMI
II. Murad döneminde 1444 yılında yaptırılan Bey Hamamı Yunanistan’da ayakta kalabilmiş en büyük hamamdır.
Günümüze kadar gelen Kitabesi, genel giriş kapısı üstünde üç satır olarak Arapçadır.
1997 yılında restore edilen yapı Selanik 1997 Avrupa Kültür Başkenti programı çerçevesinde gerçekleştirilen “Ortaçağ Laik Mimarisi” sergisiyle ziyarete açılmıştır. Hamamın erkekler bölümü ziyaret edilebilir durumdadır.
Selanik’te inşa edilen ilk cami olan Hamza Bey Camii, 1392 yılında genişletilmiş, ancak daha sonraki dönemlerde meydana gelen deprem ve yangınlarda hasar gördüğü için, 1620 yılında yeniden yapılmıştır.
8. BEZESTEN
Bezesten, 15. yüzyılda inşa edilmiş yani Osmanlının klasik çağ mimarilerindendir.
Günümüzde sergi salonu olarak kullanılmaktadır.
Bezesten; kumaşların ya da bezlerin pazarı, genellikle pahalı ve çok lüks kumaşların satıldığı bir ticaret merkezidir. Ayrıca önceleri bu bölgede malların kalite kontrolü yapılır ve paraların karşılıklı eşit değerleri saptanırdı.
Yunanistan‘ın eski başbakanı ve Megali İdea ülküsünün mimarı Venizelos’un heykeli güzel bir parkın ortasında yer alır. Bir nefes alıp dinlenmek isteyenlerin uğrak noktasıdır.
Aristoteles Meydanı Selanik‘in ana meydanıdır ve şehir merkezinde Nikis Bulvarı üzerinde yer alır.
Meydanın büyük kısmı 1950’lerde inşa edilir. Meydanı çevreleyen birçok bina yenilenmiş ve kuzey kısmı büyük oranda 2000’li yıllarda restore edilmiştir.
Şehrin silüetini oluşturan Beyaz Kule, 10 adımın yıldızı! Bugün Selanik tarihinin Osmanlıdan günümüze sergilendiği modern bir müze olan Beyaz Kule(White Tower), Osmanlı Döneminde zindan olarak kullanılmış, şehir Yunanlılara geçince vaftiz etmek amacıyla, geçmişin izlerinin silinmesi adına beyaza boyatılmıştır. Kule bu nedenle Beyaz Kule olarak anılmaktadır.
